Havacılık sektöründe eğitimin önemi ve zorunluluğu her yönetici ve çalışan tarafından bilinmesine rağmen acaba eğitimin gereklilikleri ve kalitesi hakkında farkındalık hangi seviyelerde?
Bilindiği üzere, Uçak Bakım alanında B737-NG, Airbus A320 Series ve benzeri tip kursları Uçak Teknisyenleri tarafından 1 kez alınması yeterli iken, Human Factors, SHY 145/EASA Part 145, Fuel Tank Safety gibi eğitimlerin initial (başlangıç) eğitimlerini aldıktan sonra yetkileri devam ettiği sürece 2 yılda bir continuation (devam) eğitimlerini almaları gerekmektedir. Almadıkları anda yetkileri düşmektedir.
Kural koyucular söz konusu eğitimlerin içeriklerini oluştururken yaşanmış onlarca, yüzlerce kazalardan yararlanmışlardır ve eğitimlerin tamamı risklerin önüne geçmek adına oluşturulmuş önleyici faaliyetler kapsamındadır.
Hal böyle iken, sektör ilk amirlerinin konuya verdikleri önem maalesef istenen seviyede değildir ve eğitimler çoğunlukla angarya görülmektedir. Maalesef bizlere özgü olan, orta öğretim seviyesinde anlatılan logaritma, matematik ne işime yarayacak eleştirileri benzeri bir durum bu. Yöneticinin önem vermediğine çalışan zaten önem vermez ve eğitim verimi oldukça düşük kalır. Böylece kazalar, aksaklıklar, kayıplar devam eder. Ancak, bilgilerin eksikliğinden dolayı olay olmuştur gibi net ifadeler ortaya çıkarılamadığı için sorumluluk yüklemesi yapılamaz. Oysa olay toplam kalite meselesidir ve şirketlere olumsuz etkisi çok büyüktür.
Bu sorun nasıl mı sonlanır: Karar vericiler EĞİTİMİN VERİLDİĞİNİ değil ALINDIĞINI sorgulamaya başladığı zaman.
Peki, bu sorgulamayı yapması gereken ilk kişi kimdir? Yanıt çok net: İLK AMİR. Sonuç olarak şirketlerin İLK AMİR seçimleri çok ama çok önemli. Her İLK AMİR sorumluluğunda bulunan görevleri yerine getirmek için kendi sahip olduğu ve kendisine bağlı çalışanların sahip oldukları bilgi ve becerileri kullanır. Söz konusu görevlerin gerektirdiği bilgi ve becerileri bilmesi ve arada fark varsa farkın kapatılması zorunluluktur. Her hangi bir görev verdiği çalışanının verilen görevi tam anlamıyla yapabileceğinden emin olmalıdır.
Şimdi gelelim sorumlu teknisyenlerin almaları gerekli eğitimlerin biraz daha detaylı açıklamalarına:
INITIAL (BAŞLANGIÇ) EĞİTİMLERİ
Ulusal ve uluslararası sivil havacılık otoritelerinin hem konuları hem de içeriklerini belirlemiş oldukları ve yetki verilmeden önce mutlaka tamamlanması gereken eğitimlerdir. Otorite denetlemelerinde hem verilen eğitimlerin içeriği ve güncelliği hem eğitim verilen ortamın uygunluğu hem de eğitmenin yeterliliği gözlemlenir. Eğitim tasarlanırken dikkat edilmesi gerekli unsurlar; verilmesi gerekli bilgilerin açık olarak eğitim dokümanına eklenmesi, eğitmenin bu bilgileri hazırlayacak ve aktaracak nitelikte olmasının teyidi, eğitim süresinin söz konusu bilgileri aktaracak şekilde belirlenmesi, eğitim aktarılması için gerekli araç, gereç ve sınıf ortamının tanımlanmasıdır.
CONTINUATION (DEVAM) EĞİTİMLERİ
Initial (Başlangıç) eğitimlerinde verilmiş olan içeriklerdeki olası değişikliklerin yanında içeriğinde verilen bilgiler ışığında şirket içinde ve/veya dışında yaşanmış olan olayların aktarılması için tasarlanan eğitimlerdir. Bu eğitimler her iki yılda bir verilebileceği gibi değişikliğin önemine binaen bağımsız olarak 2 yıl dolmadan da verilebilir. Bu konuda İlgili departman, Eğitim departmanı ve Kalite departmanının konu bazında iştişareleri çok önemlidir.
REFRESHER (TAZELEME) EĞİTİMLERİ
Hangi eğitim olursa olsun başlangıçta verilmiş bilgilerin uzun süre kullanılmaması durumunda unutulması, silikleşmesi normal bir durumdur. Örneğin B737-NG Tip kursu almış bir Uçak Teknisyeni eğer 3-5 yıl boyunca genellikle yetkili olduğu diğer uçaklarda çalıştırılmış ise tip kursunda almış olduğu bilgilerin unutulması çok mümkündür. Hatta B737-NG’de çalıştırılmış olsa bile eğer sadece belirli kısımlarda çalıştırılmış ise diğer kısımlara ait bilgiler silikleşecektir. İşte bu durumlarda refreser eğitimi ortaya çıkar ve içeriği tamamen kişiye özel olur genellikle. Bu eğitimin içeriği yönetici-çalışan ortak kararıyla belirlenir. Ya tüm uçak tipinin refresher eğitimi talep edilir ya da örneğin yakıt, elektrik bölümleri talep edilir. Her durumda verilen karar, kullanılmadığı için silikleşen bilgilerin tazelenmesi esasına dayanmalıdır.
Continuation (Devam) eğitimleri ile tüm konuyu kapsayan refreher (tazeleme) eğitimlerinin birleştirilerek verilmesi genel ihtiyacı karşılayacaktır kuşkusuz.
Saygılarımla.
Özcan Uzunoğlu
Uçak Mühendisi
Şubat 2020